facebook
A+ A-
Agia Medica 785188300
Skontaktuj sie z nami
By Joanna Borowiecka 07.01.2022 14:48 Komentarze

Autor Julia Maria Borowiecka

Budowa kręgosłupa i charakterystyka choroby

Ze względu na różnice w budowie kręgosłup dzieli się na odcinki: szyjny, piersiowy, lędźwiowy, krzyżowy oraz guziczny. Odcinek krzyżowy to inaczej kość krzyżowa, która powstaje w wyniku zrośnięcia 5 kręgów, a odcinek guziczny to kość guziczny (potocznie ogonowa) powstała w wyniku zrośnięcia 3 kręgów. Kręgi oddzielone są od siebie krążkami międzykręgowymi, zbudowanymi z jądra miażdżystego otoczonego pierścieniem włóknistym. Pojedynczy kręg składa się z łuku, trzonu oraz wyrostków, które umożliwiają stabilne i precyzyjne połączenie kręgów. Między lukami kręgów, a trzonami obecny jest kanał kręgowy, w którym przebiega rdzeń kręgowy oddający nerwy rdzeniowe. Korzenie nerwów rdzeniowych wychodzą przez otwory międzykręgowe pomiędzy kolejnymi kręgami tworzącymi kręgosłup.

Gdy mówimy o chorobie zwyrodnieniowej kręgosłupa mamy na myśli zmiany w konkretnym odcinku - najczęściej zmiany dotyczą odcinka lędźwiowego, a następnie szyjnego.

Choroba zwyrodnieniowa kręgosłupa to tak naprawdę grupa chorób do której zalicza się m.in. zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa, łuszczycowe zapalenie stawów, ale także zwyrodnienie spowodowane nieprawidłową budową np. w wyniku skoliozy (postać wtórna) oraz idiopatyczne, czyli inaczej pierwotne zwyrodnienie stawów.

Ze względu na to czy mamy do czynienia z postacią pierwotną czy wtórną choroby zwyrodnieniowej przyczyny są różne. Wtórne zwyrodnienie spowodowane jest jakąś nieprawidłowością np. anatomiczną lub urazem, natomiast postać pierwotna rozwija się latami i jest wynikiem zużycia powierzchni stawowych (więcej: choroba zwyrodnieniowa stawu kolanowego, choroba zwyrodnieniowa stawu biodrowego).

Objawy i przyczny choroby zwyrodnieniowej

Często pierwszym etapem zwyrodnienia kręgosłupa jest dyskopatia, czyli nieprawidłowość dotycząca krążka międzykręgowego. W przebiegu choroby obserwuje się stan zapalny, którego objawem są sztywność i ból, mogą również powstawać osteofity, czyli wyrośla kostne nieobecne w zdrowych stawach. Zmiany zwyrodnieniowo-wytwórcze (m.in. Osteofity) mogą prowadzić do zwężenia kanału kręgowego, co może powodować ból, chromanie przestankowe, a nawet zaburzenia trzymania moczu. 

Ból spowodowany jest uciskiem na korzenie nerwów rdzeniowych oraz zakwaszeniem środowiska poprzez produkty rozpadu proteoglikanów (substancji obecnych w krążku międzykręgowym). Objawem towarzyszącym dolegliwościom bólowym, a niekiedy przeważającym jest ograniczenie ruchomości oraz sztywność prowadzące do stopniowej utraty funkcji narządu jakim jest staw. 

Niekiedy dochodzi do przepukliny jądra miażdżystego, czyli jego przemieszczenia poza pierścień włóknisty np. do kanału kręgowego. Jądro miażdżyste uciskając na nerwy rdzeniowe powoduje ostry, promieniujący ból, który nasila się podczas kaszlu i nazywany jest bólem korzeniowym. 

Może również dojść do powstania kręgozmyku rzekomego, inaczej zwyrodnieniowego, który polega na przemieszczeniu kręgu do przodu lub do tylu względem kręgu leżącego niżej. 

Czynnikami ryzyka rozwoju choroby zwyrodnieniowej są płeć żeńska, nadwaga, nadmierne obciążanie stawu (np. podczas pracy czy w wyniku nieprawidłowego wykonywania niektórych ćwiczeń).

Leczenie i rokowania

Leczenie polega na spowalnianiu postępu choroby i łagodzeniu dolegliwości. Niestety zmiany zwyrodnieniowe nie mogą się cofać, jednak ograniczenie stanu zapalnego przynosi ulgę. 

W przypadku przepukliny jądra miażdżystego konieczna może okazać się operacja. Podobnie w przypadku kręgozmyku, jeśli leczenie zachowawcze nie przynosi oczekiwanego efektu - alternatywą jest leczenie operacyjne. 

Ważnym elementem terapii jest fizykoterapia oraz odpowiednie ćwiczenia dobrane przez fizjoterapeutę. Do pozostałych zaleceń należy również zmniejszenie masy ciała oraz wprowadzenie zdrowych nawyków żywieniowych, ponieważ dieta ma wpływ na przemiany biochemiczne, powstawanie obrzęków i stanu zapalnego. 

Mimo że operacja u wielu pacjentów budzi strach nie należy odkładać tej decyzji w przypadku wskazań klinicznych, ponieważ długotrwały ucisk może uszlodzić nerwy rdzeniowe i prowadzić do poważnych powikłań takich jak zaburzenia unerwienia mięśni i wtórnie destabilizacji stawu biodrowego prowadzącej do zwyrodnienia tego narządu. (Patrz: choroba zwyrodnieniowa stawu biodrowego)

Bibliografia

Adam Bochenek „Anatomia człowieka” Tom 1, 2021 PZWL

Interna Szczeklika, 2021 Medycyna Praktyczna

Reumatologia kliniczna. Irena Zimmermann-Górska

Sharip A, Kunz J. Understanding the Pathogenesis of Spondyloarthritis. Biomolecules. 2020;10(10):1461. Published 2020 Oct 20. doi:10.3390

Domżal T.; Bóle krzyża – rozpoznawanie i leczenie, Medycyna po Dyplomie 2011(20)

Tadeusz Styczyński „Zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa, a leczenie i problem społeczny”, 2010

O Autorze:

Julia Maria Borowiecka - Studentka kierunku lekarskiego Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego, przewodnicząca studenckiego koła naukowego przy Klinice Położnictwa, Perinatologii i Ginekologii WUM

Post Comments

* wymagane pola