facebook
A+ A-
Agia Medica 785188300
Skontaktuj sie z nami
By Joanna Borowiecka 23.01.2022 13:57 Komentarze

Autor: Julia Maria Borowiecka

Budowa kości

By zrozumieć na czym polega osteoporoza, najpierw konieczne jest poznanie budowy kości. Kość zbudowana jest z zewnętrznie położonej istoty zbitej (warstwa korowa|) oraz leżącej głębiej warstwy gąbczastej, zbudowanej z beleczek kostnych. Tkanka kostna składa się z kilku rodzajów komórek oraz substancji zewnątrzkomórkowej, która dzieli się na część organiczną, zwaną osteoidem (włókna kolagenowe i białka) oraz część nieorganiczną (głównie hydroksyapatyt). 

Kości ulegają ciągłej przebudowie tzn stara tkanka ulega resorpcji i jest zastępowana nową.

Czym jest osteoporoza

Osteoporoza, czyli inaczej zrzeszotnienie kości to postępujące mniejszenie masy kości, które prowadzi do spadku wytrzymałości. Zaburzeniu ulega także mikroarchitektura kości, w efekcie czego tkanka kostna nie tylko występuje w mniejszej ilości, ale jest też gorszej jakości.

Tak jak wyżej wspomniano tkanka kostna jest nieustannie przebudowywana, a gęstość kości zależy od tego czy przeważa proces resorpcji czy budowy.

Gdy tkanka kostna jest mało odporna na działanie sił mechanicznych może dojść do tzw. złamania niskoenergetycznego, czyli takiego które powstaje w wyniku działania siły niebędącej przyczyną złamania zdrowej kości (może być to np. upadek z własnej wysokości)

Czynniki ryzyka

Osteoporoza jest chorobą, która znacznie częściej dotyka kobiet niż mężczyzn i najczęściej obserwowana jest po menopauzie. Estrogeny, których poziom gwałtownie spada w okresie przekwitania pełnią funkcję ochronną w stosunku do kości, poprzez pośrednie hamowanie komórek kościogubnych (osteoklastów). Z tego powodu po menopauzie resorpcja kości przeważa nad kościotworzeniem. Późna miesiączka, nieregularne cykle menstruacyjne oraz wczesna menopauza zwiększają ryzyko wystąpienia osteoporozy. Inne czynniki ryzyka to reumatoidalne zapalenie stawów, długotrwałe leczenie glikokortykosteroidami, mukowiscydoza oraz czynniki genetyczne. Nadczynność przytarczyc, które wydzielają parathormon (jest to substancja, która powoduje uwalnianie wapnia z kości) może być przyczyną osteoporozy.

W przeciwieństwie do np. choroby zwyrodnieniowej stawu kolanowego (czytaj choroba zwyrodnieniowa stawu kolanowego) do wystąpienia osteoporozy predysponuje nie otyłość, lecz niska masa ciała. Wynika to z faktu, że wysoki poziom tkanki tłuszczowej podnosi poziom estrogenów, ponadto szczupłe osoby mają mniej obciążony szkielet więc mają też niższą masę kostną niż osoby tęgie.

Objawy i diagnostyka

Dostępne są różne metody diagnostyki osteoporozy. Jedną z najczęściej stosowanych jest badanie densytometryczne, które pozwala na ocenę gęstości mineralnej kości. Metoda ta wykorzystuje rodzaj aparatu rentgenowskiego, a ocenie podlega przede wszystkim bliższy koniec kości udowej, odcinek lędzwiowy kręgosłupa i kości przedramienia. W niektórych przypadka pomocna może być tomografia komputerowa lub rezonans magnetyczny, jednak należy pamiętać że to lekarz podejmuje decyzję, o tym które badania należy wykonać.

W ocenie ryzyka złamania można sugerować się markerami resorpcji i tworzenia kości, które oznaczane są w badaniach laboratoryjnych.

Złamania niskoenergetyczne (opisane wyżej) są najważniejszym objawem klinicznym osteoporozy, a badanie densytometryczne nie jest w stanie wykluczyć takiego urazu. 

 

Leczenie

Bardzo ważnynm elementem leczenia osteoporozy jest prowadzenie zdrowego stylu życia. Należy to rozumieć m.in. jako utrzymanie prawidłowej masy ciała, stosowanie zdrowej diety, ograniczenie spożycia alkoholu, regularne wykonywanie ćwiczeń, a także niepalenie tytoniu.

Zalecana jest podaż wapnia oraz witaminy D. W zaawansowanych przypadkach lekarz może zalecić przyjmowanie bifosfonianów.

Profilaktyka

Oczywistym jest, że lepiej zapobiegać niż leczyć, dlatego w tym akapicie omówione zostaną kroki jakie można podjąć, by zmniejszyć ryzyko osteoporozy.

Regularna aktywność fizyczna powoduje wzmocnienie kości, dlatego wykształcenie odpowiedniej masy kostnej w młodości może uchronić od osteoporozy.

Bardzo ważnym czynnikiem, szczególnie u dziewczynek w okresie pokwitania jest odpowiednia ilość wapnia w diecie. Badania wskazują na to, że większość dziewczynek nie otrzymuje odpowiedniej ilości wapnia, co przekłada się na masę kostną i rozwój szkieletu, predysponując do osteoporozy w przyszłości.

W przypadku osób cierpiących na osteoporozę jako profilaktykę można uznać unikanie sytuacji mogących prowadzić do złamania oraz wcześniej opisany zdrowy styl życia.

Bibliografia

  1. Andrzej Szczeklik; Choroby Wewnętrzne; Medycyna Praktyczna 2021
  2. Bochenek A., Reicher M., Anatomia człowieka. Tom I. PZWL 2019
  3. Wojciech Sawicki; Histologia; PZWL 2012
  4. Izabela Korczowska, Jan K. Łącki; Etiopatogeneza osteoporozy
  5. Goncerz G.: Prewencja i leczenie osteoporozy posteroidowej. Podsumowanie wytycznych American College of Rheumatology 2017. Med. Prakt., 2018; 1: 56–61

O Autorze:

Julia Maria Borowiecka - Studentka kierunku lekarskiego Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego, przewodnicząca studenckiego koła naukowego przy Klinice Położnictwa, Perinatologii i Ginekologii WUM

Post Comments

* wymagane pola